Etki Yatırımı : Özellikleri ve Avantajları

Etki yatırımı, sadece finansal getiri sağlamakla kalmayıp, aynı zamanda sosyal ve çevresel sorunların çözümüne de katkıda bulunmayı amaçlayan bir yatırım türüdür. Sürdürülebilirlik odaklı bu yaklaşım, yatırımcıların sermayelerini sosyal etki ve çevresel etki yaratabilecek alanlara yönlendirmesini sağlar. Etki yatırımları, Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA) doğrultusunda toplumun refahını artırmayı hedeflerken, ESG (Çevresel, Sosyal ve Yönetişim) kriterlerini de dikkate alır. Toplumsal fayda ve ölçülebilir etki yaratmak bu yatırım türünün en belirgin unsurları arasındadır.

Etki yatırımının temel özellikleri hem finansal getiri hem de sorumlu yatırım anlayışını bir araya getirmesidir. Bu yatırımlar, sürdürülebilir yatırım stratejileri ile toplumsal fayda sağlarken aynı zamanda çevresel sürdürülebilirliği destekleyen projelere de katkıda bulunur. Yatırımcılar, sosyal ve çevresel etkiyi ölçülebilir kriterlerle değerlendirerek bu alandaki gelişmeleri izler ve daha iyi sonuçlar elde etmeye çalışır. Sürdürülebilirlik ilkelerine dayanan bu yatırım modeli, yalnızca şirketlere değil, tüm topluma kalıcı bir fayda sağlama potansiyeli taşır.

Bu yazıda, etki yatırımı kavramı ve bu yatırım modelinin sosyal ve çevresel sorunlara çözüm bulma amacı üzerinde durulmaktadır. İlk olarak etki yatırımının temel özellikleri, geleneksel yatırımlardan farkları, bu alandaki fırsatlar ve karşılaşılan zorluklar ele alınmaktadır. Ayrıca, Türkiye ve dünya genelindeki etki yatırım platformları, yatırım yapılan başlıca alanlar ve bu modelin geleceği de detaylandırılmaktadır.

Etki Yatırımı Nedir?

Etki yatırımı, sosyal ve çevresel sorunları çözmeyi hedeflerken aynı zamanda yatırımcılara finansal getiri sağlamayı amaçlayan bir yatırım stratejisidir. Bu yatırım türü, sürdürülebilir tarım, yenilenebilir enerji, doğa koruma ve mikrofinans gibi alanlarda dünyadaki en acil sorunları ele almak için sermaye sağlar. Aynı zamanda konut, sağlık, eğitim gibi uygun fiyatlı ve erişilebilir temel hizmetler sunarak toplumsal fayda yaratmayı amaçlar. Yatırımlar, gelişmiş ve gelişmekte olan piyasalarda yapılabilir ve yatırımcının stratejik hedeflerine bağlı olarak piyasa getirisi veya altında getiri sağlayabilir.

Etki yatırımı, yalnızca finansal getiriden daha fazlasını hedeflediği için, ESG kriterleri doğrultusunda ölçülebilir bir sosyal ve çevresel etkiyi ön planda tutar. Yatırımcılar, bu etkileri takip etmek ve değerlendirmek için özel olarak belirlenmiş metrikler kullanarak, yatırımlarının topluma ve çevreye sağladığı katkıyı ölçerler. Etki yatırımı pazarı günümüzde hızla büyümekte ve giderek daha fazla yatırımcı, sürdürülebilirliği teşvik eden bu yatırım modeli sayesinde toplumsal sorunların çözümüne yönelik önemli bir rol üstlenmektedir. Bu yaklaşım, sadece bireysel yatırımcılar için değil, aynı zamanda büyük finans kuruluşları ve hükümetler için de geleceğin yatırım stratejilerinden biri olarak görülmektedir.

Görsel 1: Etki Yatırımını Oluşturan Etmenler

Etki Yatırımının Temel Özellikleri Nelerdir?

Etki yatırımının temel özellikleri;

• Niyet (Intentionality)
• Getiri Beklentilerinin ve Varlık Sınıflarının Çeşitliliği
• Etki Ölçümü ve Yönetimi

Etki yatırımı, yalnızca finansal kazanç elde etmenin ötesine geçerek sosyal ve çevresel etki yaratmayı hedefleyen bir yatırım modelidir. Bu yatırım yaklaşımı, çeşitli ölçüm araçları ve standartlarla desteklenir; bunlar arasında IRIS+, GIIRS (Global Impact Investing Rating System) ve SKA’lar yer almaktadır. Örneğin, IRIS+ ölçüm sistemi, etki yatırımlarının performansını değerlendirmek için kapsamlı bir çerçeve sunarak, yatırımcıların hedeflerine uygun etkileri belirlemelerine yardımcı olur. 

Global Impact Investing Network (GIIN) 2024 verilerine göre, etki yatırımcılarının

• %67’si SKA 8 İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme,
• %62’si SKA 3 Sağlık ve Kaliteli Yaşam,
• %59’u SKA 13 İklim Eylemi ve
• %56’sı Erişilebilir ve Temiz Enerji gibi SKA’lara yönelik yatırımlar gerçekleştiriyor.

Niyet (Intentionality)

Etki yatırımının temel özelliği, yatırımcıların sosyal veya çevresel anlamda pozitif bir etki yaratma amacı taşımalarıdır. Yatırımcılar yalnızca finansal getiri elde etmeyi değil, aynı zamanda topluma ve çevreye fayda sağlamayı amaçlarlar.

Getiri Beklentilerinin ve Varlık Sınıflarının Çeşitliliği

Etki yatırımları, finansal getiri hedefleri açısından geniş bir yelpazeye sahiptir. Bir etki yatırımının getiri beklentisi; piyasa altı getirilerden, risk ayarlı piyasa getirisine kadar farklı seviyelerde değişkenlik gösterebilir. Bu yatırımlar, nakit eşdeğerleri, sabit gelirli varlıklar, girişim sermayesi ve özel sermaye gibi farklı varlık sınıfları üzerinden yapılabilir.

Etki yatırımları, en azından sermaye geri dönüşü ya da bunun üzerinde belirli bir finansal getiri sağlar. Bu özellik, etki yatırımını kâr amacı gütmeyen bağış veya yardım projelerinden ayırır.

Etki Ölçümü ve Yönetimi

Etki yatırımlarında yatırımcılar, yatırımlarının sosyal ve çevresel performansını ölçmek ve raporlamak için belirli yöntemler kullanırlar.  Bu ölçülebilirlik durumu, yatırımın etkisinin şeffaflıkla takip edilmesi ve hesap verebilirliğin sağlanması açısından kritiktir. Aynı zamanda, bu ölçümler etki yatırımının gelişimini ve doğru uygulamalarını da destekler niteliktedir. 

Bu temel özellikler, etki yatırımlarını diğer yatırımlardan ayırırken diğer yandan etki yatırımlarının hem finansal hem de toplumsal fayda yaratma gücünü göstermektedir.

Etki Yatırımı ile Geleneksel Yatırım Arasındaki Farklar Nelerdir?

Etki yatırımı ve geleneksel yatırım, temel hedefleri ve uygulama biçimleri açısından önemli farklılıklar gösterir. Amaç açısından, geleneksel yatırımlar genellikle yalnızca finansal kazancı maksimize etmeye odaklanırken, etki yatırımları hem finansal getiri sağlamak hem de sosyal veya çevresel fayda yaratmayı hedefler. Bu iki yatırım türü arasında bir diğer fark, ölçüm araçlarıdır; geleneksel yatırımlar finansal parametrelerle değerlendirilirken, etki yatırımları IRIS+ ve GIIRS gibi standartlarla sosyal ve çevresel etkilerini ölçer.

Getiri beklentileri açısından geleneksel yatırımcılar piyasa oranında veya daha yüksek getiriler beklerken, etki yatırımcıları piyasa altı veya piyasa oranlarına kadar geniş bir yelpazede getiri hedefleri belirleyebilir. Bazı etki yatırımcıları, sosyal faydaları önceliklendirmek için finansal getirilerden feragat etmeyi kabul edebilir. Son olarak, risk yönetimi bakış açısı da farklıdır; geleneksel yatırımcılar finansal riskleri minimize etmeye çalışırken, etki yatırımcıları sosyal ve çevresel riskleri de dikkate alarak daha kapsamlı bir risk yönetimi yaklaşımı benimserler. Bu farklar, etki yatırımının sadece finansal kazanç elde etmenin ötesinde bir amaca hizmet ettiğini gösterir.

Görsel 2: Etki Yatırımı ve Geleneksel Yatırım Farları (Kaynak: Godeke&Briaud, 2020)

Kimler Etki Yatırımı Yapar?

Etki yatırımı yapan başlıca yatırımcı tipleri şunlardır: 

• Bireysel Yatırımcılar
• Vakıflar ve Hayır Kurumları
• Gelişim Finansmanı Kuruluşları (DFI’lar)
• Kurumsal Yatırımcıla

1. Bireysel Yatırımcılar

Sosyal ve çevresel konulara duyarlı bireyler, finansal kazanç sağlarken aynı zamanda olumlu bir etki yaratmayı hedefleyen yatırımlar yaparlar. Kendi değerlerine uygun projelere yatırım yaparak, değişim yaratmayı amaçlarlar.

2. Vakıflar ve Hayır Kurumları:

Genellikle bağış ve hibe yoluyla finansman sağlamakta olan bu kuruluşlar, etki yatırımı aracılığıyla varlıklarını değerlendirirken topluma katkıda bulunmayı hedeflerler. Çeşitli sosyal projelere yatırım yaparak, sürdürülebilir etki yaratmaya çalışırlar.

3. Gelişim Finansmanı Kuruluşları (DFI’lar):

Kamu ve özel sektör iş birliğiyle kurulan bu kurumlar, özellikle gelişmekte olan ülkelerde sosyal ve ekonomik gelişimi desteklemek amacıyla etki yatırımları yaparlar. Bu tarz kuruluşların yatırımları altyapı projeleri, eğitim ve sağlık gibi alanlarda yoğunlaşır.

4. Kurumsal Yatırımcılar:

Emeklilik fonları, sigorta şirketleri ve yatırım fonları gibi büyük yatırımcılar, etki yatırımlarını portföylerinin bir parçası haline getirerek hem finansal getirilerini artırmayı hem de toplumsal fayda sağlamayı hedeflerler. Bu tür yatırımlar, şirketlerin sürdürülebilirlik stratejileri ile de uyumlu hale gelmektedir.

Görsel 3: Organizasyon Yapılarına Göre Etki Yatırımcıları

Etki Yatırımı Hangi Alanlarda Yapılır?

Etki yatırımı, farklı sosyal ve çevresel sorunlara çözüm bulmak amacıyla aşağıdaki sektörlerde gerçekleştirilebilir; 

• Yenilenebilir Enerji
• Sürdürülebilir Tarım
• Sağlık
• Eğitim
• Finansal Hizmetler, Mikrofinans
• Bilgi Teknolojileri
• Altyapı
• İmalat
• Ormancılık & Odunculuk
• Su, Temizlik ve Hijyen

Bu alanlardan bazılarını açacak olursak;

Yenilenebilir Enerji

Ulusal ve uluslararası finans dünyası ve politikalardaki yaygın trendler, Paris İklim Anlaşması ve ülkelerin iklim politikaları göz önüne alındığında yenilenebilir enerji sistemlerine şaşırtıcı olmayan bir biçimde ciddi bir kaynak aktarıldığı gözlemleniyor. Etki yatırımlarının da önemli bir kısmı, karbon emisyonlarını azaltmaya ve temiz enerji kaynaklarının kullanımını artırmaya yönelik projelere yapılıyor. Güneş, rüzgâr ve hidroelektrik enerjisi gibi yenilenebilir enerji projeleri, çevresel sürdürülebilirliği teşvik ediyor.

Sürdürülebilir Tarım

Günümüzde yine politika yapıcıların önemli önceliklerinden biri olan gıda güvenliğini artırmak ve çevreye zarar vermeden tarımsal üretim sağlamak amacıyla sürdürülebilir tarım projeleri, etki yatırımcılarının odak noktalarından bir diğeri haline geliyor. Organik tarım, su tasarrufu sağlayan yöntemler ve ekosistemi koruyan uygulamalar bu alanda desteklenen yatırım projeleri arasında.

Sağlık Hizmetleri

Etki yatırımları, sağlık hizmetlerine erişimi artırmak ve özellikle gelişmekte olan bölgelerde sağlık hizmetlerinin kalitesini iyileştirmek amacıyla sağlık sektöründe de sıklıkla görülüyor. Uygun fiyatlı ilaçlar, sağlık teknolojileri ve hastane projeleri bu kapsama giren bazı projelerden sayılabilir.

Eğitim

Kaliteli ve erişilebilir eğitim imkanları sunmak, etki yatırımının önemli alanlarından bir diğeri. Eğitimde fırsat eşitliği sağlayan projelere, özellikle dezavantajlı bölgelerde yapılacak eğitim yatırımları, etki perspektifinden büyük önem taşır.

Mikrofinans

Düşük gelirli bireylerin finansal kaynaklara erişimini artıran mikrofinans projeleri, etki yatırımının sosyal boyutunu öne çıkarır. Bu yatırımlar, girişimcilik ve ekonomik kalkınmayı da teşvik eder.

Görsel 4: Varlıkların Sektörel Dağılımı (Kaynak: Global Impact Investing Network, 2024) 

Etki Yatırımının Faydaları Nelerdir?

Etki yatırımının faydaları;

• Pozitif sosyal ve çevresel etki,
• Sürdürülebilir kalkınmaya destek,
• Getiri beklentisi,
• Risk yönetimi,
• Marka itibarı ve yatırımcıyı cezbetme

Pozitif Sosyal ve Çevresel Etki

Etki yatırımı, dünyadaki sosyal ve çevresel sorunların çözümüne doğrudan katkı sağlamayı amaçlar. Örneğin etki yatırımlarının her biri en az bir veya daha fazla SKA’ya örneğin yoksullukla mücadele, temiz enerjiye erişim ve çevre koruma gibi hedeflere önemli katkılarda bulunur ve bu sorunları çözmeyi hedefler. Yeşil Büyüme de verdiği eğitimler ve hizmetlerle şirketlerin pozitif sosyal ve çevresel etkiler yaratmasına yardımcı oluyor. 

Çeşitli Getiri Beklentileri

Etki yatırımcıları, hem finansal getiri elde edebilir hem de sosyal fayda sağlayabilir. Bu yatırımlar, piyasa altı getirilerden piyasa oranına kadar geniş bir getiri yelpazesi sunar, bu da yatırımcıların farklı risk ve getiri hedeflerine uygun fırsatlar yaratır.

Risk Yönetimi

Etki yatırımları, sosyal ve çevresel risklerin yönetilmesine yardımcı olur. İklim değişikliği, kaynak kıtlığı ve sosyal adaletsizlikler gibi uzun vadeli risklere yönelik projeler desteklenerek, bu alanlardaki olumsuz etkiler azaltılır. Böylece hem şirketlerin hem de toplumun bu risklere karşı dirençliliği artmış olur.

Marka İtibarı ve Yatırımcı Çekiciliği

Şirketler, etki yatırımları aracılığıyla sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşarak, çevreye ve topluma duyarlı bir imaj kazanırlar. Bu da hem müşteri sadakatini artırır hem de sosyal sorumluluğa önem veren yeni yatırımcılar ve tüm diğer paydaşlar için cazip hale gelmelerini sağlar.

Etki yatırımının bu faydaları, yatırımcıların yalnızca finansal kazanç elde etmelerini değil, aynı zamanda dünya üzerindeki olumlu etkilerini artırmalarını da sağlar. Bu yatırım modeli, topluma ve çevreye kalıcı faydalar sağlarken yatırımcılar için sürdürülebilir ve yenilikçi fırsatlar sunar.

Etki Yatırımında Karşılaşılan Zorluklar Nelerdir?

Etki yatırımı, toplumsal ve çevresel sorunlara çözüm sunmayı hedefleyen bir yaklaşıma sahip olsa da, bu yatırım modeli birçok zorlukla da karşı karşıya kalıyor. Yatırımcılar, sosyal fayda sağlarken aynı zamanda finansal getiriyi göz önünde bulundurmak zorunda oldukları için, bu iki hedefi dengelemek her zaman kolay olmayabilir. Ayrıca etki yatırımının özünü oluşturan sosyal ve/veya çevresel etkinin ölçülmesi ve açıklanması gibi konular da etki yatırımının mevcutta üstesinden gelmesi gereken zorluklar arasında gösterilebilir. Bu zorlukları özetlemek gerekirse:

• Yeşil Boyama veya Etkiye Boyama Riski: Yatırımların sosyal ve çevresel etkilerinin doğru şekilde ölçülmesi ve raporlanması, en büyük zorluklardan birisi. Yatırımcılar, yatırımlarının gerçek etkisini ölçmek için standart metrikler ve araçlar kullanmak zorundalar. Aksi halde piyasalarda etkiyi olduğundan fazla/farklı göstermek ve yeşil boyama/etkiye boyama gibi uygulamalarla piyasanın güveni yitirilebilir. Bu da etki yatırımları piyasasının büyümesinde ve karlılığında en önemli engellerden biri olacaktır.
• Yasal ve Düzenleyici Çerçeve Eksikliği: Etki yatırımı için küresel ölçekte tutarlı bir yasal çerçeve ve düzenleyici ortam eksikliği, yatırımcıların karşılaştığı önemli zorluklardan bir diğeri olarak sayılabilir. Her ülkenin farklı düzenlemelere sahip olması, yatırım süreçlerini karmaşık hale getirebilir ve bu da etki yatırımlarının yaygınlaşmasını engelleyebilir.
• Finansal ve Sosyal Hedeflerin Dengelenmesi: Yatırımcılar hem finansal getiriyi hem de toplumsal faydayı aynı anda sağlamaya çalışırken, bu iki hedef arasında denge kurmakta zorlanabilirler. Bazı projeler, yüksek sosyal etki yaratabilirken, finansal getiri beklentileri daha düşük olabilir. Yatırımcıların bu iki hedefi dengede tutması, stratejik kararlar almayı zorlaştırabilir.
• Farkındalık Eksikliği: Etki yatırımı, nispeten yeni bir alan olduğundan hem yatırımcılar hem de girişimciler arasında farkındalık eksikliği bulunuyor. Yatırımcılar, etki yatırımının nasıl çalıştığı ve sosyal fayda yaratmanın finansal getirileri nasıl etkilediği konusunda bilgi sahibi olmadıklarında, bu alana giriş yapmakta tereddüt edebilirler.
• Risk Yönetimi: Etki yatırımları genellikle gelişmekte olan piyasalarda veya yüksek riskli alanlarda yapılır. Bu tür projeler, siyasi ve ekonomik istikrarsızlık gibi risklerle karşı karşıya kalabilir. Yatırımcılar, bu riskleri doğru bir şekilde değerlendirmek ve yönetmek için daha fazla bilgi ve deneyime ihtiyaç duyarlar.

Etki yatırımında karşılaşılan bu zorluklar, yatırımcıların stratejilerini dikkatli bir şekilde planlamalarını ve uzun vadeli düşünmelerini gerektirir. Ancak, bu zorluklar aşıldığında etki yatırımı, hem sosyal fayda sağlama hem de finansal kazanç elde etme potansiyeli ile güçlü bir yatırım modeli olmaya devam edecektir.

Türkiye’de ve Dünya’da Etki Yatırım Platformları Nelerdir?

Türkiye’de ve dünyada öne çıkan etki yatırım platformları şöyle özetlenebilir:

• Etkiyap (Etki Yatırımı Platformu)
• EYDK (Etki Yatırımı Danışma Kurulu) 
• GIIN (Global Impact Investing Network)
• ImpactAssets
• B Lab
• Acumen
• Toniic
• PRI (Principles for Responsible Investment)

Bu platformlar, etki yatırımcılarına stratejik destek sağlarken, sosyal ve çevresel projelere yön verecek rehberler de sunuyor. Türkiye’de ve dünya genelinde hızla büyüyen etki yatırımı ekosisteminde bu platformlar, yatırımcıların projelerini doğru şekilde yönlendirmelerine yardımcı olur.

Türkiye’de Etki Yatırımı

Türkiye’de etki yatırımı tıpkı dünya genelinde olduğu gibi giderek büyüyen bir alan olmakla birlikte, yerel bağlam düşünüldüğünde Türkiye etki yatırımı ekosistemi küresel trendlere kıyasla bazı fırsatlar ve zorluklarla karşı karşıya. Türkiye’de etki yatırımı alanında yol gösterici olarak değerlendirilebilecek önemli kuruluşlar arasında Etki Yatırımı Danışma Kurulu (EYDK) öne çıkıyor. EYDK, Türkiye’deki etki yatırım ekosisteminin gelişmesine katkıda bulunarak, yatırımcılar, sivil toplum kuruluşları ve sosyal girişimler arasındaki iş birliğini teşvik ediyor.

Türkiye’de Etki Yatırımı ekosistemine dair raporlara ve verilere göre çeşitli yerel fırsat ve zorluklardan bahsetmek mümkün. Bu fırsatlar ayrıca şirketlerin sürdürülebilirlik stratejilerini geliştirmede çok önemli bir dayanak olarak görülmeli. Bunlara örnek olarak fırsatlar penceresinde:

• Mültecilere ilişkin etki yatırımları: Türkiye, dünyadaki en büyük mülteci nüfusuna ev sahipliği yaparak, yerinden edilmiş olan milyonlarca  kişiye destek sağlamaktadır. Bu durum, mültecilerin ekonomik ve sosyal entegrasyonunu destekleyecek etki yatırımları için büyük bir fırsat sunmaktadır. Avrupa Birliği Mülteci Fonu (FRIT) mültecilerin iş gücüne katılımını artırmak ve ekonomik fırsatlar yaratmak için sermaye sağlıyor.
• Kadınların güçlendirilmesi: Türkiye’de kadın-erkek iş gücüne katılım fark oranı %35 civarında seyrediyor ve bu oran OECD ülkeleri arasında en düşük oranlardan biri. Bu durum, cinsiyet eşitliği odaklı etki yatırımları için önemli bir fırsat yaratmaktadır. 
• Yenilenebilir enerji fırsatları ve kapasitesi: Türkiye, yenilenebilir enerji yatırımlarına büyük ilgi gösteren ülkeler arasında yer almaktadır. Güneş ve rüzgâr enerjisi gibi düşük maliyetli temiz enerji üretimi, yatırımcılar için kazançlı fırsatlar sunuyor. 
• Büyüyen sağlık hizmetleri ve teknolojileri: Türkiye, sağlık teknolojilerine olan ilgisi ve büyüyen sağlık hizmetleri sektörü ile dikkat çekmektedir. Sağlık girişimleri, hem yerel pazarlarda hem de uluslararası arenada büyüme potansiyeline sahip. Sağlık turizmi ve dijital sağlık teknolojileri, etki yatırımları için cazip görülen alanlardan.
• Mikro finansmana duyulan ihtiyaç: Türkiye’de hala geniş bir kesim finansal hizmetlerden faydalanamamakta. Kadınlar ve düşük gelirli gruplar, finansal hizmetlere erişimde ciddi zorluklarla karşılaşıyor. Mikrofinans ve finansal okuryazarlık programları, bu açığı kapatmak için etkili yatırım alanları sunuyor​.

Etki Yatırımının Geleceği

Etki yatırımı, küresel finans dünyasında hızla büyüyen ve dönüştürücü güce sahip bir alan olarak öne çıkıyor. Gelecekte, yatırımcıların hem finansal getiriyi hem de sosyal ve çevresel etkileri aynı anda hedefleyen stratejilere yönelmesi beklenebilir. Bu büyümenin arkasındaki itici güçler arasında iklim değişikliği, gelir eşitsizliği ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşma çabaları yer almaktadır. 

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Etki Yatırımı Rehberi’nde de vurgulandığı üzere 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi’nin dünya genelinde güçlü bir şekilde benimsenmesi, sosyal adalet ve iklim değişikliği gibi konuların artan önemi, güç kazanan sosyal hareketler ve küresel salgın gibi etkenler, etki yatırımı pazarının büyümesini olumlu yönde etkilediği ortaya konuluyor.

Etki Yatırımında Güncel Trendler Nelerdir?

İklim Değişikliğinin Artan Önemi

Her ne kadar etki yatırımı faaliyetleri halihazırda daha çok sosyal ve çevresel alana yönelik yapılıyor olsa da Paris İklim Anlaşması ve ülkelerin net-sıfır taahhütleri göz önüne alındığında, önümüzdeki süreçte etki yatırımının en önemli alanlarından birinin iklim değişikliğiyle mücadele olacağı öngörülüyor. Yatırımcılar, yenilenebilir enerji, karbon azaltımı ve sürdürülebilir tarım gibi alanlara giderek daha fazla sermaye tahsis ediyor. Yenilenebilir enerji projelerine yönelik yatırımlar, iklim krizini ele almak için en etkili araçlardan biri haline geliyor. Ayrıca, sürdürülebilir su kaynakları yönetimi ve çevresel teknolojilere yönelik yatırımlar, iklim değişikliğinin etkilerini hafifletmek ve gelecekteki riskleri azaltmak için kritik öneme sahip olacak.

Dijitalleşme ve Teknoloji Tabanlı Etkiler

Etki yatırımının geleceğinde, teknoloji tabanlı çözümler büyük bir rol oynayacak. Sağlık teknolojileri, mikro finansman projeleri ve eğitimde dijital dönüşüm gibi alanlarda inovasyonun etkisi giderek artmaktadır. Teknoloji, bu yatırımların ölçeklenebilirliğini artırarak daha geniş kitlelere ulaşmalarını sağlayacaktır. Dijital sağlık hizmetleri, sağlık hizmetlerine erişimi iyileştirme konusunda önemli fırsatlar yaratırken, finansal teknoloji (FinTech) çözümleri de düşük gelirli grupların finansal hizmetlere erişimini kolaylaştıracaktır.

Etki Ölçümü ve Şeffaflık

Etki ölçümü ve yönetimi etki yatırımının geleceğinde çok daha sofistike hale gelecek. Halihazırda etki yatırımı hacmi ve ilgisi her ne kadar artıyor olsa da etki yatırımına ilişkin karşılaşılan en önemli sorunlardan biri etki ölçümü. Yatırımcılar, yatırımlarının sosyal ve çevresel etkilerini şeffaf bir şekilde ölçme ve raporlama konusunda daha güçlü taleplerle karşı karşıya kalacaklar. IRIS+ gibi etki ölçüm araçları, bu sürecin merkezinde yer alacak ve yatırımcıların doğru metriklerle daha iyi kararlar almasını sağlayacaklar. Aynı zamanda, bu şeffaflık ve hesap verebilirlik talebi, yatırımcıların daha etik ve sorumlu yatırımlar yapmalarına da katkıda bulunacak.

Bölgesel ve Küresel Fırsatlar

Gelecekte, etki yatırımlarının küresel ölçekte daha fazla yayılması beklenebilir. Gelişmekte olan piyasalar, sosyal ve çevresel projeler için büyük bir potansiyele sahip ve yatırımcılar bu bölgelere daha fazla sermaye yönlendirmeye devam edecekler. İklim değişikliğiyle mücadele, sağlık hizmetlerine erişim ve eğitim fırsatlarının artırılması gibi alanlar, gelişmekte olan piyasalarda büyük yatırım fırsatları yaratıyor.

Sonuç

Etki yatırımı, dünya genelinde hızla büyümeye devam ediyor ve bu büyüme Türkiye pazarında da kendini gösteriyor. Ülkelerin ve şirketlerin SKA’lar doğrultusunda, sosyal adalet, iklim değişikliği, sağlık, eğitim ve yenilenebilir enerji gibi alanlarda olumlu etkiler yaratmayı amaçlayan etki yatırımları, küresel ve yerel düzeyde önemli fırsatlar sunuyor.

Ancak, etki yatırımı da çeşitli zorluklarla karşı karşıya kalıyor. Etki ölçümü, yatırımcılar için en önemli sorun olmaya devam ederken, sosyal ve finansal hedeflerin dengelenmesi, düzenleyici çerçevelerin eksikliği ve farkındalık yetersizliği gibi faktörler, bu alandaki yatırımları zorlaştırabilir. Yine de, etki yatırımının sağladığı fırsatlar, bu zorlukların üstesinden gelindiğinde toplumsal fayda sağlama ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerine katkıda bulunma potansiyelini taşımaktadır.

Gelecekte, teknoloji tabanlı yenilikler, iklim çözümleri ve gelişmekte olan piyasalara yönelik yatırımların artmasıyla birlikte, etki yatırımının daha da güçleneceği öngörülmektedir. Etki yatırımcıları, hem şeffaflığı artırarak hem de sorumlu yatırım stratejileri benimseyerek, bu alandaki değişimi şekillendirmeye devam edeceklerdir. Bu süreçte, doğru stratejiler ve uzun vadeli yaklaşımlar benimsendiğinde, etki yatırımı yalnızca finansal getiriler sunmakla kalmayıp, toplumsal ve çevresel dönüşümlere de önemli katkılar sağlayacaktır.

KAYNAKÇA: 

– https://www.oecd-ilibrary.org/docserver/152e4929-en.pdf?expires=1728991669&id=id&accname=guest&checksum=78CB0B624B2AAB053B839B218E0D3BC9
– https://www.undp.org/sites/g/files/zskgke326/files/2022-12/Etki_Yatirimciligi.pdf
– https://s3.amazonaws.com/giin-web-assets/giin/assets/publication/research/vol-4-2023-giinsight-%E2%80%93-emerging-trends-in-impact-investing.pdf
– Hand, D., Sunderji, S., Ulanow, M., Remsberg, R., & Xiao, K. (2024). State of the market 2024: Trends, performance and allocations. Global Impact Investing Network (GIIN). New York.
– https://www.undp.org/policy-centre/istanbul/publications/impact-investing-ecosystem-turkey

Last modified: 13 Ocak 2025