Günümüz dünyasında yapay zeka (AI), hayatımızın her alanına nüfuz eden, dönüşümsel bir güç haline geldi. Öğrenci ödevlerinden karmaşık bilimsel araştırmalara, yaratıcı içerik üretiminden günlük iş akışlarımıza kadar her yerde karşımıza çıkan AI, dijital çağın en parlak yıldızlarından biri. Ancak bu parlaklığın ardında, genellikle göz ardı edilen, büyüyen bir enerji talebi yatıyor. Yapay zekanın hızla yükselişi, beraberinde önemli bir çevresel sorumluluğu da getiriyor: AI’ın enerji ayak izi.
MIT Technology Review tarafından yapılan kapsamlı analiz1, yapay zeka endüstrisinin enerji tüketimine dair çarpıcı gerçekleri ortaya koyuyor. Bu analiz, tek bir AI sorgusundan başlayarak, sektörün karbon ayak izinin mevcut durumunu ve milyarlarca kullanıcıya ulaşma hedefiyle gelecekteki seyrini gözler önüne seriyor. Yeşil büyüme hedeflerimiz doğrultusunda, bu enerji tüketiminin boyutlarını anlamak ve sürdürülebilir çözümler üretmek hayati önem taşıyor.
Yapay Zeka Ne Kadar Enerji Tüketiyor?
Yapay zeka vasıtasıyla bireysel olarak yapılan metin, görüntü veya video sorgularının enerji tüketimi ilk bakışta önemsiz gibi görünse de, bu küçük parçalar bir araya geldiğinde devasa bir tablo oluşturuyor. Sektörün gelecekteki büyüme projeksiyonları dikkate alındığında, AI’ın enerji kaynakları üzerindeki etkisi endişe verici boyutlara ulaşıyor. Dünyanın önde gelen teknoloji devleri, enerji şebekelerini AI’ın ihtiyaçlarına göre yeniden şekillendirme hedefiyle, bu enerjinin daha fazlasını kullanma yarışına girmiş durumda.
Örneğin, Meta ve Microsoft gibi şirketler yeni nükleer santraller kurma arayışındayken, OpenAI’ın duyurduğu Stargate girişimi, Apollo uzay programından bile daha büyük bir bütçeyle (500 milyar dolar) önümüzdeki 4 yıl içinde 5 ila 10 adet devasa veri merkezi inşa etmeyi hedefliyor. Bu veri merkezlerinin her biri, New Hampshire eyaletinin toplam güç talebinden daha fazla olan beş gigawatt enerjiye ihtiyaç duyabilir. Apple’ın önümüzdeki dört yıl içinde ABD’de üretim ve veri merkezlerine 500 milyar dolar, Google’ın ise 2025’te yalnızca AI altyapısına 75 milyar dolar harcamayı planlaması, bu devasa enerji iştahının somut göstergeleri2.
Bu durum, dijitalleşmenin doğal bir sonucu olmaktan öte, YZ’ya özgü ve geçmişteki elektrik tüketim alışkanlıklarından belirgin bir sapma gösteriyor. 2005-2017 yılları arasında, veri merkezlerinin elektrik tüketimi, verimlilik artışları sayesinde sabit kalmıştı. Ancak 2017’den itibaren AI’ın yükselişiyle her şey değişti. AI için tasarlanmış enerji yoğun donanımlarla inşa edilen veri merkezleri, 2023’e kadar elektrik tüketimlerini iki katına çıkardı. Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı tarafından 2024 yılında yayımlanan ‘2024 United States Data Center Energy Usage Report’ başlıklı rapor3, ABD’deki tüm enerjinin %4,4′ünün artık veri merkezlerine gittiğini ve bu veri merkezleri tarafından kullanılan elektriğin karbon yoğunluğunun, ABD ortalamasından %48 daha yüksek olduğunu gösteriyor.
YZ Enerji Tüketiminde Geleceğe Yönelik Projeksiyonlar
Daha kişiselleştirilmiş, karmaşık sorunları çözebilen ve hayatımızın her köşesine entegre olan bir YZ’nın gidişatı göz önüne alındığında bugünkü enerji ayak izimizin muhtemelen en küçük hali olduğu düşünülüyor. Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı tarafından 2024 Aralık ayında yayınlanan tahminler, 2028 yılına kadar veri merkezlerine giden elektriğin yarısından fazlasının AI için kullanılacağını öngörüyor. Bu noktada, yalnızca AI’ın yıllık elektrik tüketimi, tüm ABD hanelerinin %22‘si kadar olabilir.
ABD Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) tarafından yapılan bir analize4 göre ise, dünya genelindeki veri merkezlerinden kaynaklanan elektrik talebinin 2030 yılına kadar iki kattan fazla artarak yaklaşık 945 terawatt-saate (TWh) ulaşması bekleniyor. Wired dergisinde yayınlanan yeni bir araştırmaya5 göre ise, yapay zekanın enerji kullanımı, küresel veri merkezi güç talebinin %20‘sini oluşturuyor. Bu talep, 2025 yılı sonuna kadar iki katına çıkarak, bitcoin madenciliği için kullanılan elektrik hariç, dünya genelindeki tüm veri merkezi elektrik tüketiminin neredeyse yarısını oluşturabilir.
Digiconomist’in kurucusu Alex de Vries-Gao’nun Joule dergisinde yayımlanan araştırmasına6 göre ise dünya genelindeki yapay zeka enerji talebi, 2025 yılı sonuna kadar bitcoin madenciliğinden kaynaklanan talebi aşacak. De Vries-Gao’nun hesaplamalarına göre, yapay zeka 2025 yılında İsviçre’nin yıllık enerji tüketimine denk yani 82 terawatt-saat elektrik tüketecek. Eğer yapay zeka donanımı üretim kapasitesi bu yıl iki katına çıkarsa, talep de benzer bir oranda artabilir ve yıl sonuna kadar tüm veri merkezi enerji talebinin neredeyse yarısını oluşturabilir.
YZ Sürdürülebilir Büyüme için Nasıl Kullanılabilir?
Yapay zekanın enerji tüketimi üzerindeki bu artan baskısı göz önüne alındığında, akla gelen önemli bir soru da şu: Bu güçlü teknoloji, sürdürülebilir bir geleceğe ulaşmamızda nasıl bir rol oynayabilir? Cevap, yapay zekanın potansiyelinin sadece enerji tüketimiyle sınırlı olmadığı, aynı zamanda çevresel ve sosyal zorlukların üstesinden gelmede de kritik bir araç olabileceği gerçeğinde yatıyor. Web sitemizde daha önce yayınladığımız Çevre, Sosyal ve Yönetişimde Yapay Zeka ve Sürdürülebilir Kalkınma başlıklı yazımızda detaylarını incelediğimiz gibi, yapay zeka; çevresel izleme, kaynak optimizasyonu ve sürdürülebilir uygulamaların yaygınlaştırılması gibi birçok alanda çığır açabilecek çözümler sunmaktadır.
Benzer şekilde, Yapay Zeka ile Kurumsal Sürdürülebilirlik konulu içeriğimizde de belirttiğimiz üzere, işletmelerin sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmasında, operasyonel verimliliği artırmada ve çevresel etkilerini azaltmada yapay zekanın sunduğu fırsatlar giderek önem kazanmaktadır.
Sonuç
Yapay zeka, insanlık için muazzam potansiyeller sunarken, gezegenimiz üzerindeki etkisini göz ardı edemeyiz. Yeşil büyüme ilkeleri doğrultusunda, AI’ın enerji tüketimini azaltmak, yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmek ve şeffaflığı artırmak zorundayız. Bu, sadece çevresel bir zorunluluk değil, aynı zamanda ekonomik ve toplumsal sürdürülebilirlik için de bir gerekliliktir. AI’ın gücünü, gezegenimizi koruyarak ve gelecek nesillere daha yaşanabilir bir dünya bırakarak kullanmalıyız.
Kaynaklar
- https://www.technologyreview.com/2025/05/20/1116327/ai-energy-usage-climate-footprint-big-tech/ ↩︎
- We did the math on AI’s energy footprint. Here’s the story you haven’t heard. | MIT Technology Review. (2025, May 20). Retrieved from https://www.technologyreview.com/2025/05/20/1116327/ai-energy-usage-climate-footprint-big-tech/ ↩︎
- Shehabi, A.; Newkirk, A.; Smith, S.; Hubbard, A.; Lei, N.; Siddik, M., et al. (2024). 2024 United States Data Center Energy Usage Report. Lawrence Berkeley National Laboratory. Report #: LBNL-2001637. http://dx.doi.org/10.71468/P1WC7Q Retrieved from https://escholarship.org/uc/item/32d6m0d1 ↩︎
- AI is set to drive surging electricity demand from data centres … – IEA. (2025, April 10). https://www.iea.org/news/ai-is-set-to-drive-surging-electricity-demand-from-data-centres-while-offering-the-potential-to-transform-how-the-energy-sector-works ↩︎
- AI Is Eating Data Center Power Demand—and It’s Only Getting Worse | WIRED. (2025, May 22). Retrieved from https://www.wired.com/story/new-research-energy-electricity-artificial-intelligence-ai/ ↩︎
- https://www.cell.com/joule/abstract/S2542-4351(25)00142-4 ↩︎
Konu ile ilgili ayrıntılı bilgi için lütfen aşağıdaki formu doldurunuz
