Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi (CSRD) Raporuna Nasıl Uyum Sağlanır?
Sürdürülebilirlik raporlama çerçeveleri içerisinde en kapsamlı veri setine sahip olan Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi’ne uyum sağlamak şirketler için oldukça güç bir görev. Avrupa Birliği’nde yaklaşık 50.000 şirkete zorunlu sürdürülebilirlik raporlaması getirecek olan CSRD kapsamında uygulanacak olan Avrupa Sürdürülebilirlik Raporlaması Standartları (ESRS)’nda 1200’den fazla veri giriş noktası bulunuyor.
CSRD kapsamında raporlama yapacak şirketlerin ilk etapta değer zincirlerini haritalandırarak paydaşlarını belirlemeleri bekleniyor. Sonraki aşamada ise etki, risk ve fırsatlar (impact, risk and opportunity (IRO))’ların tespit edilmesi gerekiyor. Burada çift yönlü bir ilişkiden bahsedilebilir. Bir taraftan ESRS’de yer alan veri giriş noktalarının analiz edilerek şirket açısından IRO’ların belirlenmesi, öte yandan ise değer zincirindeki paydaşlar ile etkin iletişim süreçleri yürütülerek şirketi etkileyecek konuların tespit edilmesi gerekiyor. Etki ve finansal önemlilik kavramlarını ihtiva eden çifte önemlilik (double materiality) prensibine göre IRO’lar içerisinde önemli (material) konuların ayrıştırılması ise birçok şirket açısından yeni sayılır.
Finansal Olmayan Raporlama Direktifi’nin (NFRD) yerini alan CSRD, Avrupa Birliği genelinde sürdürülebilirlik raporlamasını zorunlu bir faaliyet haline getiriyor. CSRD ile şirketlerin ESG verilerinin şeffaflığının artırılması ve bu verilerin karşılaştırılabilirliğinin sağlanması hedefleniyor. Bu sayede ise başta yatırımcılar, STK’lar, kamu kuruluşları ve tüketiciler olmak üzere tüm paydaşların daha bilinçli kararlar almaları isteniyor. .
CSRD’nin getirdiği iki önemli kavram ve yenilik var. Bu kavramlardan birincisi yukarıda bahsedildiği üzere çifte önemlilik prensibi, diğer ise en kapsamlı veri setine sahip ESRS’lerin yayımlanmasıdır. Halihazırda ilk etapta CSRD’lerin kapsamına girecek büyük şirketler için ESRS hazırlandı. Sektör spesifik ve KOBİ’lere yönelik ESRS’lerin 2026 sonrasında hazırlanması planlanıyor.
CSRD Raporlamasının Aşamaları
Karmaşık bir yapıya sahip olan CSRD’ye uyum sağlanması kapsama giren şirketlerin ciddi hazırlık yapmalarını gerektiriyor. Şirketlerin tüm departmanlarının bir ahenk içerisinde bu süreçlerde yer alması ve verilerin sistematik bir şekilde toplanarak analiz edilmesi dikkatli planlamayı zorunlu kılıyor.
Çift Boyutlu Önemlilik ve ESRS Açıklama Gereksinimleri
Sürdürülebilirlik raporlamasında Çift Boyutlu Önemlilik Analizi yapmak, hem kuruluşun çevre ve toplum üzerindeki etkisini (etki önemliliği) hem de sürdürülebilirlik konularının kuruluşun finansal performansı üzerindeki etkisini (finansal önemlilik) değerlendirmeyi içerir.
Çift Boyutlu Önemlilik Analizi’ne başlamadan önce bir hazırlık ve planlama aşaması gereklidir. Bu süreçte, sürdürülebilirlik, finans, operasyonlar, insan kaynakları ve diğer ilgili departmanlardan üyeleri içeren bir ekip oluşturulmalı. Analizin amaçları netleştirilmeli ve sürdürülebilirlik konularının belirlenmesi ve bunların kuruluşun stratejisi ve raporlamasına entegrasyonu gibi hedefler tanımlanmalı.
Paydaşların belirlenmesi ve dahil edilmesi, önemli bir adım. Çalışanlar, müşteriler, tedarikçiler, yatırımcılar, düzenleyiciler ve toplum üyeleri gibi kilit paydaşların kimler olduğu belirlenmeli. Anketler, mülakatlar, odak grupları ve atölye çalışmaları gibi yöntemlerle paydaşların sürdürülebilirlik konularına dair görüşleri ve endişeleri toplanmalı.
Önemli sürdürülebilirlik konularının belirlenmesi sürecinde ESRS’ler, kılavuzlar (GRI, SASB ve TCFD gibi) ve rakip raporları incelenmeli. İç kaynaklar (şirket raporları, politikalar, olay kayıtları) ve dış kaynaklar (medya, STK’lar, akademik çalışmalar) dikkate alınarak potansiyel konular belirlenmelidir.
Etki önemliliği değerlendirmesinde, kuruluşun faaliyetlerinin çevre ve toplum üzerindeki etkileri değerlendirilmeli. Karbon emisyonları, kaynak kullanımı, atık üretimi, iş gücü uygulamaları, topluluk etkileşimi ve insan hakları gibi alanlar göz önünde bulundurulmalı. Belirlenen konular, paydaşlara ve çevre ve toplum üzerindeki potansiyel etkilerine göre önceliklendirilmeli.
Finansal önemlilik değerlendirmesinde, sürdürülebilirlik konularının kuruluşun finansal performansı üzerindeki etkileri tespit edilmeli. Düzenleyici değişiklikler, piyasa trendleri, operasyonel maliyetler, tedarik zinciri kesintileri, teknolojik değişimler ve itibar riskleri gibi alanlar dikkate alınmalıdır. Belirlenen konular, kuruluş üzerindeki potansiyel finansal etkilerine göre sıralanmalı
Çift Boyutlu Önemlilik Matrisi oluşturulurken, sürdürülebilirlik konularını iki eksen üzerinde (etki önemliliği ve finansal önemlilik) gösteren bir matris geliştirilebilir. Bu matris, hangi konuların hem etki hem de finansal perspektiften en önemli olduğunu görselleştirmek için kullanılır. Matriste sağ üst köşede yer alan konular, her iki perspektiften de yüksek öneme sahiptir.
Sonuçlar, üst yönetim ve kilit paydaşlarla sunularak gözden geçirilerek doğrulanmalı. Geri bildirimlere göre gerekli düzenlemeler yapılmalı ve önemlilik değerlendirmesinde kuruluşun stratejik hedefleri ile uyum sağlanmalı. Bir sonraki aşamada ise, kuruluşun sürdürülebilirlik raporuna entegre edilerek en önemli konuların nasıl yönetildiği vurgulanmalı. Süreç ve uygulanan kriterler şeffaf bir şekilde paydaşlara açıklanmalı.
Çift Boyutlu Önemlilik Analizi, düzenli olarak gözden geçirilip güncellenmelidir. Paydaş beklentilerindeki, düzenleyici gereksinimlerdeki ve kuruluşun operasyonlarındaki değişiklikler dikkate alınarak sürekli bir iyileştirme sağlanmalı. Paydaşlarla sürekli etkileşim içinde kalarak ortaya çıkan yeni konular ve değişen önemlilik değerlendirmeleri takip edilmeli.
Veri Toplama Süreçlerinin Yönetilmesi
Şirketlerin ESRS veri noktalarını toplamak için etkili bir planlama yapması gerekiyor. Bu sürecin ilk adımı proje yönetimi ve organizasyonla başlar. Farklı departmanlardan, sürdürülebilirlik, finans, operasyonlar, insan kaynakları ve bilgi teknolojileri gibi bölümlerden üyeleri içeren bir ekip oluşturulmalı. Her ekip üyesinin rol ve sorumlulukları net bir şekilde tanımlanmalı ve veri toplama, analiz ve raporlama görevleri belirlenmeli.
Veri gereksinimlerinin tanımlanması da önemli bir adımdır. ESRS standartları ve gereksinimleri detaylı bir şekilde incelenmeli ve hangi veri noktalarının toplanması gerektiği belirlenmeli. Mevcut veriler ESRS gereksinimleriyle karşılaştırılarak hangi veri noktalarının eksik olduğu tespit edilmeli. Veri toplama araçları ve sistemlerinin seçimi sürecinde ise uygun yazılım ve araçlar belirlenmeli, veri doğrulama ve bütünlüğünü sağlayacak bir veri yönetim sistemi kurulmalı. Bu sistem, verilerin merkezi bir şekilde depolanması, yönetilmesi ve raporlanmasını sağlayacaktır.
Eğitim ve farkındalık aşamasında, veri toplama sürecinde yer alacak çalışanlar için eğitim programları düzenlenmeli ve ESRS gereksinimleri hakkında bilgilendirme yapılmalı. Tüm çalışanlar arasında sürdürülebilirlik ve ESRS raporlama gereksinimleri konusunda farkındalık oluşturulmalı. Veri toplama süreci, belirli periyotlarda (örneğin, aylık, çeyreklik) veri toplanmasını içeren bir takvim ile planlanmalı ve toplanan verilerin doğruluğunu sağlamak için kontrol mekanizmaları oluşturulmalı. Hataların tespit edilip düzeltilmesi için süreçler geliştirilmeli.
İç ve dış iletişim de bu sürecin önemli bir parçasıdır. Ekip üyeleri ve ilgili departmanlar arasında düzenli iletişim ve işbirliği sağlanmalı, ilerleme raporları ve toplantılar düzenlenmeli. Paydaşlarla düzenli iletişim kurarak veri toplama süreci hakkında bilgilendirme yapılmalı.
3. Yeşil Büyüme CSRD Raporlamasında Size Nasıl Yardımcı Olur?
Yeşil Büyüme, CSRD raporlaması yapacak şirketlerin boşluk analizini gerçekleştirerek organizasyon yapısındaki ve sürdürülebilirlik prosedürlerindeki eksiklikleri tespit eder. Bu süreçte, CSRD raporlaması için sağlıklı işleyen bir ekibin oluşturulmasına ve bu ekibe gerekli eğitimlerin verilmesine rehberlik yapar. Çalışmaların koordineli bir şekilde yürütülmesi amacıyla kapsamlı veri toplama planları hazırlayarak, tüm departmanların bu verileri toplayacak şekilde haritalandırılmış değer zincirindeki ana paydaşlarla iletişime geçmesini sağlar. Ekibimiz, raporlamada kullanılacak ana rehberlerin yanı sıra sektörel rehberleri de analiz ederek şirketi ilgilendiren etki, risk ve fırsatları belirler. Çifte önemlilik prensibine göre belirlenen etki, risk ve fırsatlar önceliklendirilir ve kabul görmüş yazılımlardan da yararlanılarak toplanan verilere istinaden CSRD raporu hazırlanır. Bu bilgiler ışığında, Yeşil Büyüme’nin şirketlere CSRD raporu yazım sürecinde verdiği destek, eksikliklerin tespit edilmesinden veri toplama ve raporlama süreçlerine kadar kapsamlı bir rehberlik hizmetini içermektedir.
Konu ile ilgili ayrıntılı bilgi için lütfen aşağıdaki formu doldurunuz
