Avrupa Yeşil Mutabakatı, AB için yeni büyüme stratejisi olarak kabul ediliyor. AB bu mutabakatla kendisini, 2050’ye kadar net sera gazı emisyonu olmayan, modern, kaynak verimli ve rekabetçi bir ekonomiye sahip, daha adil ve daha müreffeh bir topluma dönüştürmeyi amaçlıyor.
Bu nedenle AB, sanayi stratejisinin temellerini, yeşil ve dijital ekonomiye geçişi destekleyecek, AB endüstrisini küresel olarak daha rekabetçi hale getirecek ve Avrupa’nın dışarıya bağımlılığını azaltacak şekilde yeniden gözden geçirmekte ve düzenlemekte. Bu amaçla sanayi için 3 hedef belirlendi. Bunlar:
- Küresel olarak rekabeti çok yüksek,
- İklim nötrlüğüne giden, ve
- Avrupa’nın dijital geleceğini şekillendiren bir endüstri.
Belirlenen hedeflere ulaşmak ve dönüşüm sağlamak için belirlenen unsurlar
1. Daha güçlü dijital bir tek Pazar yaratmak için mevzuatta değişim yapılması planlanıyor. Özellikle, Tek Pazar Uygulama Eylem Planı (Single Market Enforcement Action Plan) ve benzeri politikalarla, mal satarken veya sınır ötesi hizmetler sunarken işletmelerin karşılaştığı engelleri ortadan kaldırmanın gerekli olduğu bunun için de Birlik içinde, vergi uyumunun güçlendirilmesi, özellikle ortak bir konsolide kurumlar vergisi tabanını oluşturarak, sınır ötesi faaliyetlerde işletmelerin karşılaştığı önemli engellerden birinin kaldırılması planlanmakta. Bunun yanında, standartlandırma ve sertifikasyonun daha iyi hale getirilmesi amaçlanıyor.
2. Haksız rekabet ve ticarete yönelik tehditlere karşı Yeni bir Ticaret Uygulama Müdürlüğü kurulması ve ticaret anlaşmalarının uyumluluğu ve uygulamaların iyileştirilmesi isteniyor. Bunun yanında, AB dışından gelen ithal ürünlerin AB kurallarına uygun olmasını sağlamak için güçlendirilmiş gümrük kontrolleri ve AB Tek Penceresi uygulamasının gelmesi çalışmaları sürmekte.
3. Özellikle enerji yoğun sektörlerin (çelik, çimento ve temel kimyasallar) Yeşil Mutabakat ve iklim nötrlüğüne ulaşmak için daha büyük değişiklik yapmak zorunda kalacakları gerçeğiyle, bu sektörlerin modernizasyonu ve karbondan arındırılması öncelik olarak belirlendi. Bunun için, maliyetlerin düşürülerek, yeni endüstriyel süreçlere ve daha temiz teknolojilere geçilmesi amacıyla, örneğin, sıfır karbonlu çelik üretim sürecine yol açan temiz çelik atılım teknolojilerini desteklenerek, yenilikçi projelerin uygulanmasına yardımcı bazı fonlar oluşturulacak.
Kimyasal endüstrisi için yeni bir kimyasal stratejisinin geliştirilerek, insan sağlığını ve çevreyi tehlikeli kimyasallara karşı daha iyi korumaya yardımcı olacak, güvenli ve sürdürülebilir alternatiflerin geliştirilmesi planlanıyor. Ayrıca inşaat ürünlerinin sürdürülebilirliği, inşa edilen yapıların enerji verimliliği ve çevresel performanslarının iyileştirmesi üzerinde duruluyor.
Sanayi sektörü genelinde emisyonların azaltılması için enerji verimliliği ve güvenli ve yeterli miktarda düşük karbonlu enerji tedariki önemli olacağından, düşük karbonlu üretim teknolojilerine, kapasite ve altyapıya dair planlama ve yatırım yapılması bekleniyor. Açık deniz enerjisi gibi yenilenebilir enerji endüstrilerine ve bunları destekleyen tedarik zincirine önem verilmesi, elektrik, gaz ve sıvı yakıtlar da dahil olmak üzere tüm enerji taşıyıcılarının, farklı sektörleri birbirine bağlayarak daha etkin kullanılması ve temiz hidrojen vizyonu desteklenerek, Trans-Avrupa enerji ağlarının kullanımı da planlanmakta.
4. Daha döngüsel bir ekonomi inşa etmek amaçlanmakta ve karbon ve malzeme ayak izini azaltarak döngüsel ekonominin yerleşmesi istenmekte. Yeni Döngüsel Ekonomi Eylem Planı (Circular Economy Action Plan), bunun için bir dizi önlem ortaya koymakta, örneğin tüm ürünler için yeni sürdürülebilir ürün politikası çerçevesi hazırlanmakta, bazı ürün gruplarına öncelik verilerek, ortak şarj cihazı, döngüsel elektronik, piller için sürdürülebilirlik gereklilikleri ve tekstil sektöründe yeni önlemler gibi girişimler görülmekte.
Bunun yanında, tüketicilerin (ürünler hakkında daha iyi bilgilendirme ve geliştirilmiş tüketici hakları yoluyla) döngüsel ekonomide daha aktif bir rol almasına yönelik çalışmalar var. Bunun için, AB Komisyonu, ‘onarım hakkı’ da dahil olmak üzere tüketici haklarını iyileştirmeye çalışmakta. Ayrıca, firmalar için yeşil tedarik zincirinin sağlanması da önemli hale gelmekte.
5. Endüstriyel inovasyon ruhu yerleştirilmek istenmekte ve sanayinin iklim nötrlüğü ve dijital liderlik için kendi yol haritalarını tanımlaması ve bunun için teşvik edilmesi beklenmekte.
6. Rekabetçi bir endüstrinin oluşması ve ayakta kalması için, nitelikli işgücünün önemi vurgulanmakta ve eğitim ve öğretimin buna uyumlu olması için Birlik düzeyinde gerekli çalışmalar beklenmekte. Özellikle, endüstri çalışanları için dijitalleşme, otomasyon ve yapay zekadaki ilerlemeler nedeniyle, eğitim ve beceri kazandırma konularının önemi vurgulanmakta.
Sonuç ve tavsiyeler
AB yeni Sanayi Stratejisi, yeşil ve dijital geçişlere öncülük ederek küresel olarak daha da rekabetçi hale gelmeyi amaçlamaktadır. Temel hedef olan, iklim nötrlüğüne ulaşmak için düşük emisyonlu teknolojiler, sürdürülebilir ürünler ve hizmetler için küresel pazarlardaki önemli potansiyelden yararlanılmasına vurgu yapılmakta. Aynı zamanda döngüsel bir ekonomiye (circular economy) ulaşmak için başta enerji yoğun sektörler olmak üzere tüm endüstriyel değer zincirlerinin (industrial value chains) kilit rol oynaması bekleniyor. Bunun yanında, uygun fiyatlı, temiz teknoloji çözümleri ve yeni iş modelleri geliştirilmesi sanayiden kaynaklanan karbon ayak izini azaltmasına yardımcı olacağı için araştırma ve inovasyon konularına önem verilmesini gerektiyor.
Ülkemiz açısından bir diğer önemli unsur, AB standartlarına ve yükümlülüklerine uyumu sağlayamayan şirketlerin, yeni ticaret ve ithalat kısıtlamalarına maruz kalacağı. Bunun yanında, hergeçen gün firmaların kendileri kadar tedarik zincirlerinin de yeşil olması ihtiyacı artacak. Bu nedenlerle, sektörel ve firma bazında faaliyet analizi ve uyum olasılıkları üzerinde zaman geçirmeden çalışma vazgeçilmez olabilir.
Referanslar
European industrial strategy https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/priorities-2019-2024/europe-fit-digital-age/european-industrial-strategy_en (27.02.2023)
Communication from the Commission A New Industrial Strategy for Europe (COM(2020) 102) https://eur-lex.europa.eu/legal-content/IT/TXT/?qid=1593086905382&uri=CELEX%3A52020DC0102 (27.02.2023)
Etiketler: avrupayesilmutabakatı, ekonomi, endüstri, enerji, finans, iklim değişikliği, sanayi, teknoloji, ticaret Last modified: 12 Mayıs 2023
