Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamında 2030 yılı için belirlenen %55 hedefine ulaşabilmek için ulaşım sektöründen kaynaklanan emisyonların da düşürülmesi gerekiyor. Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi arasında 27 Ekim 2022’de uzlaşmaya varılan “Yeni Binek Otomobiller ve Yeni Ticari Araçlar için Emisyon CO2 Emisyon Performans Standartlarının Güçlendirilmesi” düzenlemesi, 2035 yılına kadar araçlardan kaynaklı emisyonların %100 azaltmayı hedefliyor. Uzlaşmaya varılan düzenleme AB otomotiv endüstrisinde ve bu endüstrinin tedarik zincirlerinden bulunan işletmeler için radikal değişikliklere yol açacak. Düzenleme, “55’e Uyum Paketi” kapsamında Avrupa Komisyonu, Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi arasında ilk uzlaşmaya varılan metin olma özelliği de taşıyor.
Emisyon standartları düzenlemesi ile ne hedefleniyor?
Düzenleme sayesinde Avrupa Birliği otomotiv pazarında sıfır emisyonlu araçların payının artmasını sağlayacak şekilde teşviklerin getirilmesi hedefleniyor. Diğer taraftan, tüketicilerin ve vatandaşlar için hava kalitesinin yükseltilmesi ve enerji tasarrufunun sağlanması düzenlemenin diğer önemli amaçlarından. Avrupa Birliği, sıfır emisyonlu araçlar konusunda teknolojik liderliğini güçlendirerek, otomotiv sektörünün tedarik zincirlerinde bulunan üçüncü ülkelerdeki üreticilerin de daha sürdürülebilir üretim modellerine geçmelerini sağlamak istiyor.
Hangi araçlar bu dönüşümde yer alacak?
Sıfır emisyonlu araç hedefleri için farklı teknolojiler kullanılıyor ve bu alanda teknolojik dönüşümler oldukça hızlı bir şekilde devam ediyor. Bataryalı elektrikli araçlar, yakıt hücreleri ve hidrojen ile çalışan araçlar bu teknolojilere verilebilecek örneklerin başında geliyor. Sıfır ve düşük emisyonlu araçlara geçiş sürecinde yüksek performanslı hibrit araçların da önemli roller üstlenmesi bekleniyor.
Sıfır emisyonlu araçlar kapsamında beklenen değişiklikler nelerdir?
Avrupa Komisyonu tarafından yapılan teklif ile 2035 yılından sonra Avrupa Birliği sınırları içerisinde sadece CO2 nötr araçların kaydedilmesi öngörülüyor. Bu doğrultuda, 2030 yılına yönelik binek araçları ve hafif ticari araçlar için ara emisyon hedeflerinin konulması gerekiyor. Avrupa Komisyonu ara hedefler olarak 2030 yılı için binek araçlarda emisyonların %55, hafif ticari araçlarda ise %50 azaltılmasını teklif etti. Belirlenen ara hedefler sayesinde otomotiv sektörüne güçlü bir sinyal verilerek sıfır emisyonlu araçlarla ilgili teknolojik gelişmelerin maliyet etkin bir şekilde hızlandırılması amaçlanıyor.
Araçlar için emisyon standartları düzenlemesinin diğer düzenlemeler ile bağlantısı nedir?
Bu düzenleme, “Yeni Endüstri Stratejisi” ve “Yetenekler için Pakt (Pact for Skils)” ile yakından ilgili. Otomotiv sektörünün öncelikli olarak düşük emisyonlu, daha sonra sıfır emisyonlu araç üretimine geçebilmesi için sektörde faaliyet gösteren endüstriyel tesislerin yeşil dönüşüme ayak uydurması ve çalışanlara yeşil yetenekler kazandırılması gerekiyor. Büyük yatırımlar gerektiren endüstriyel yeşil dönüşüm ve kalifiye elemanların yetiştirilmesi için gerekli finansal kaynakların sağlanacağı bütçeler/fonlar;
- Sosyal Fon Artı (Social Fund Plus)
- Adil Dönüşüm Fonu (Just Transition Fund)
- Yenilikçilik Fonu (Innovation Fund)
- Toparlanma ve Dayanıklılık İmkanı (Recovery and Resillience Facility)
- Çok Yıllı Mali Çerçeve (Multiannual Financial Framework)
- Next Generation EU
- Devlet yardımları
- Özel sermaye
Güncellenmiş “Yeni Endüstri Stratejisi”; endüstri temsilcileri, kamu kurumları ve diğer paydaşların da etkin bir şekilde yer alacağı yeşil ve dijital bir dönüşüm sürecini içeriyor. Bu çerçevede tüm otomotiv değer zincirini kapsayacak şekilde ulaşım ekosisteminde eş zamanlı bir dönüşümün yaşanması gerekiyor. Özellikle değer zincirinde yer alan KOBİ’lerin dijital altyapı ve çalışanların yetenekleri açısından dönüşüme hazırlanması ve aynı zamanda dönüşümün etkin bir katalizörü olması önem arz ediyor. Sektör temsilcileri ile yapılan görüşmeler neticesinde, çalışanlara yeni yeteneklerin kazandırılması konusunda eğitim ve projelerin hızlı bir şekilde hayata geçirilmesinin öneminin altı çizildi.
Otomotiv sektöründeki dönüşümün sağlıklı ve vatandaşlar açısından bütçeye uygun bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için Avrupa Komisyonu tarafından her iki yılda bir aşağıdaki hususları kapsayan ilerleme raporları hazırlanacak;
- Sektörde fiyat gelişimi
- Sıfır emisyonlu araçların piyasadaki oranları
- Alternatif yakıt altyapısının gelişimi
- Ulaşım sektöründeki yeni teknolojik gelişmeler
- Uluslararası rekabet
- Otomotiv değer zincirindeki yatırımlar
Hava yakalamalı e-yakıt gibi yeni teknolojilerin gelişimi, bütçeye uygun sıfır emisyonlu ulaşım modeline geçiş ile ilgili ümitleri kuvvetlendiriyor. Avrupa Birliği sınırları içerisinde sıfır emisyonlu araçların yaygınlaşması için alternatif yakıtlarla ilgili büyük altyapı yatırımlarının eş zamanlı olarak tamamlanması gerekiyor.
Otomotiv sektöründeki üreticilerin, mevcut filoları da dikkate alınarak kademeli bir geçişin sağlanması planlanıyor. Bu kapsamda ilk olarak 2030 yılında sıfır ve düşük emisyonlu araç (zero- and low-emission vehicles (ZLEV)) satışlarının diğer araçlara göre daha fazla olması hedefleniyor. Sıfır emisyonlu araçların 2035 yılında tamamen piyasaya hakim olabilmesi için 2030 yılın sonrasında düşük emisyonlu araçlara verilen teşvikler kaldırılacak. 2030 yılına kadar 50 CO2/km ve daha düşük emisyonlu araçlara (bataryalı araçlar, hidrojenli yakıt hücreli araçlar, hibrit araçlar vb.) verilen teşvikler devam edecek.
Sonuç ve değerlendirme
Ukrayna Savaşı, artan enerji fiyatları ve buna bağlı yükselen enflasyon Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamında getirilen düzenlemelerin yasal sürecini sekteye uğratmadı. Emisyon standartları ile ilgili düzenleme kapsamında Avrupa kurumlarının uzlaşmaya varması, uluslararası ortamda yaşanan oldukça zorlayıcı bir ekonomik ve politik ortama rağmen Avrupa Birliği’nin Avrupa Yeşil Mutabakatı hedefleri ile ilgili kararlılığını gösteriyor.
Araçlar için emisyon standartları düzenlemesi, Avrupa Birliği Resmi Gazetesi’nde yayımlandığında yürürlüğe girecek. 2035 yılında bütün yeni araçların sıfır emisyonlu olması, bu tarihten itibaren içten yanmalı benzinli ve dizel araç satışlarının yasaklanması anlamına geliyor.
Bu kapsamda, sektörde öncü olan firmaların rekabet gücü açısından avantajlı bir konum elde etmesi bekleniyor. Gelecek yıllarda batarya ve elektrikli araçlara talepte büyük bir artışın yaşanacağı ve mevcut araç motorlarına yönelik talebin ise düşeceği aşikar.Şirketler, piyasadaki sayıları artacak olan elektrikli araçlar ve bu araçlara elektrik şarj imkanı sunacak tesisler ile ilgili yeni iş fırsatlarını değerlendirebilir. 2021-2050 yılları arasında elektrikli araçlar ve şarj istasyonları için yıllık 3.5 trilyon dolar yatırım yapılması ihtiyacı, otomotiv sektöründeki pastanın büyüklüğünü gözler önüne seriyor.
2021 yılında Avrupa Birliği’ne 19 milyar dolarlık ihracat gerçekleştiren Türk otomotiv sektörünün, tedarik zincirindeki tüm dengeleri radikal bir şekilde etkileyecek bu değişime uyum sağlaması gerekiyor.
Etiketler: Sektörel Sürdürülebilirlik Last modified: 13 Mayıs 2023
