Kurumsal sürdürülebilirlik günümüzde, iş dünyasının ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Geleneksel medyadan sosyal medyaya, tüm iletişim kanallarında her gün bu konuyla ilgili pek çok paylaşım, haber, yenilik ve düzenlemeyle karşılaşıyoruz. Firmalar ise bu bilgi yoğunluğu içerisinde kendileri için bir yol haritası oluşturmakta ve en doğru aksiyonları almakta zorlanıyorlar.

Avusturyalı yönetim bilimci Peter Drucker, kurum kültürünün stratejiyi kahvaltı niyetine yediğini söyler. Başından doğru kurgulanamayan bir kurumsal sürdürülebilirlik stratejisi, ne yazık ki kaynaklarınızın boşa harcanmasına neden olacak ve sizi başarısızlığa sürükleyerek masadan aç kalmanıza sebep olacaktır.

Firmaların bu süreçte sıkça düştüğü hata, kurumsal sürdürülebilirlik stratejilerini alışılagelmiş bakış açılarıyla belirlemeleri ve derinlemesine analiz edilmemiş yapılanmalarla yönetmeye çalışmalarıdır.

Kurumsal sürdürülebilirlik yol haritaları, mevcut strateji metodolojilerinden ve iş yaklaşımlarından önemli ölçüde ayrışmaktadır. Aşağıdaki özet tabloda, bu farklılıklar ana hatlarıyla sunulmuştur. Devamında ise kurumsal sürdürülebilirlik yol haritaları için atılması gereken temel adımları ve çözüm önerilerini irdeleyeceğiz.

Stratejik Planlama Fazları ve Araçları	Geleneksel Strateji ve İş Modelleri	Kurumsal Sürdürülebilirlik Stratejisi
Liderlik veYönetişim	• Çoğunlukla, karar mekanizmalarında tek taraflı ve yukarıdan aşağıya bir yapı egemendir. • Karar süreçlerinde hâlâ gizli ajandaların varlığından söz edilebilir ve kurumsal içselleştirme ile katılım düşüktür. • Bakış açısı, karlılık ve ticari büyüme gibi maddi kazanımlara odaklıdır. • Satış, pazarlama ve dış ticaret ön planda yer alır. • Entegrasyon ve sistemleşme düzeyi yetersizdir. • Ticari faaliyetler, dış ticaret hukuku gibi düzenlemelerle yönlendirilir. • Büyüme anlayışı, tek taraflı kar elde etmeye ve kazanmaya dayalıdır. • İzleme ve değerlendirme, kar-zarar tabloları ve satış analizleri gibi araçlarla gerçekleştirilir. • Finansal yönetim, geleneksel uygulamalarla sınırlı kalmaktadır. • İzleme ve ölçme süreçlerinde, şirket içi yönetim raporlamaları genellikle yeterli kabul edilir. • Stratejiler başarısız olduğunda, genellikle ticari kayıplar yaşanır.	• Şeffaf, hesap verebilir, prensipli ve katılımcı liderlik önceliklidir. • Etik değerler, ilke odaklılık ve toplumsal iş barışı büyük önem taşır. • Üçüncü taraf kamuya açık raporlamalar, beyanlar ve taahhütler yaygındır. • Gerekli durumlarda, rakipler dahil tüm paydaşlar çözüm ortağı olarak kabul edilir. • Yapı çok katmanlıdır ve ESG başlıklarıyla entegre edilmiş karmaşık bir yapıya sahiptir. • Aşağıdan yukarıya geri beslemeler, komiteler ve öneri sistemleri gibi geri bildirim kanalları bulunur. • Finans yönetiminde Net Sıfır Ekonomisi, Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri, Karbon Denkleştirme ve Yeşil Fon gibi yeni kavramlar önemli bir rol oynar. • Mevzuata uyum, veri doğrulama, denetimler ve değerlendirmeler süreçlere dahil edildiğinden, hesap verebilirlik ve doğruluk büyük önem taşır. • Stratejilerin başarısız olması durumunda, sadece maddi kayıplar değil, cezai yaptırımlar, onarılması yıllar sürebilecek itibar kayıpları ve davalara yol açabilir.
Misyon-Vizyon	• Kapsam alanı, coğrafi yaklaşımlara ve hedef pazarlara odaklanır. • Sadece belirli bir coğrafyayı ve/veya toplumun belirli bir kesimini hedef pazar ve kitle olarak kabul eder.	• Ekosistem ve gezegeni kapsar. • Hiçbir kişi veya grup dışarıda bırakılmamaya çalışılır ve gelecek nesiller gözetilir.
Planlama Ufku ve Başarı Ölçütleri	• Kısa ve orta vadeli planlamaya dayalıdır. • 3-5 yıllık dönemler için hazırlanır. • Başarı, karlılık ve pazardan pay alma gibi kriterlerle ölçülür. Karlılık bazlı ciro, EBİDTA vb. finansal hedefler üzerine odaklanır.	• Uzun vadeli perspektife sahiptir. • 10-20 yıllık dönemler için planlama yapılır. • Hedefler ESG odaklıdır ve BM Küresel İlkeler Sözleşmesi Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri, Yeşil Anlaşma, Paris Anlaşması, 55’e Uyum Paketi gibi mevzuatların gerektirdiği hedeflere, karbonsuzlaşma ve Science Based Targets (Bilimsel Tabanlı Hedefler) gibi girişimlere dayanır.
Büyüme Stratejileri ve Eylem Planları	• İlhamını savaş stratejilerinden almaktadır. • Odak noktası hedef pazarlardır; diğer pazarlar ihmal edilebilir. • Pazar giriş stratejilerini belirleyen ekollerden faydalanılır. • Hedef pazarlardaki yaklaşım, kazan-kaybet ilkesine dayalıdır. Rekabetçi bir tutum hâkimdir. “Kazanan her şeyi alır” mantığı benimsenir. • Büyük balık küçük balığı yutar anlayışıyla, başarıya giden yolda her şey mübah sayılır; gerektiğinde paydaşları yok edebilecek üstünlük kurma stratejileri tereddütsüz uygulanabilir. • Operasyon planları, üretim ve üretim kapasitesini artırmaya yöneliktir. • İyileştirme odaklı çalışmalar, üretim maliyetlerini azaltacak ve maliyet avantajı sağlayacak üretim kapasitesini artıran çözümlerle sınırlıdır. • Tüketimi teşvik eden reklam, promosyon gibi yaklaşımlar benimsenir. • Fuarlar, numuneler ve promosyonlar gibi geleneksel pazarlama araçları kullanılır.	• İlhamını, kimseyi geride bırakmamayı hedefleyen sürdürülebilir kalkınma felsefesinden alır. • Toplumun genelini muhatap kabul eder. • Sistem yaklaşımları ile çalışır. • Kazan-kazan anlayışına dayalıdır. • Fırsat eşitliği sürece dahil edilmiştir ve performansa önem verilir. • Start-up’lara, kadın girişimcilere ve dezavantajlı gruplara fırsatlar sunar. • Operasyon planları ve iyileştirme çalışmaları, doğal kaynakları yağmalamadan üreten yeşil projeler, sürdürülebilir tedarik zinciri ve üretim üzerine yoğunlaşır. • Dijital dönüşüm, süreçlerin olmazsa olmazı ve ayrılmaz parçasıdır. • Veri doğruluğu ve güvenliği büyük önem taşır. • Tasarruf odaklı yeşil pazarlama ilkelerine dayanır. • Sosyal sorumluluk projeleri ve gönüllülük programları önemli bir yer tutar.

Kurumsal Sürdürülebilirlik Yol Haritası Temel Adımları ve Çözüm Önerileri:

Yol haritanızı oluştururken, ESG temelli sistematik yöntemlerden, yönetim sistemlerinden ve sürekli iyileştirme yaklaşımlarından faydalanabilirsiniz. Yol haritanızı ayrıca hazırlayabileceğiniz gibi mevcut stratejik iş planlarınıza da entegre edebilirsiniz.
Kurumsal sürdürülebilirlik organizasyonunuzu ve yönetişim metodolojinizi, iş ihtiyaçlarınıza göre belirlemeye çalışın. Kalıplaşmış çözümlerden kaçının; bu tür çözümler, uzun vadede kurumunuza zarar verebilir.
Somut ilk adımlarınızı, kurumsal sürdürülebilirlik politikalarınızı ve ilkelerinizi üst yönetim liderliğinde oluşturarak atabilirsiniz. Bu ilkelerin tüm iç ve dış iş ortaklarınıza ulaşmasını sağlayın.
Daha sonra, ilkelerinizle uyumlu görev ve sorumlulukları belirleyin; liderlerinizi ve takımınızı oluşturun. Kurumsal sürdürülebilirlik çok katmanlı bir konudur; bir veya iki kişiyle yönetmek yerine, bağımsız liderler ve komitelerin oluşturduğu ortak akıl çatısıyla başarıyı artırabilirsiniz.
Stratejilerinizi belirlerken, bilgi kaynaklarının ve içeriklerin doğruluğunu teyit edin. Mümkün olduğunca özgün ve rafine bilgilere ulaşmaya çalışın. Sektörünüze özgü mevzuatlara dikkat edin ve bunları sıkı bir şekilde takip edin. Bu süreçlerde dış destek de alabilirsiniz.
Kurumsal sürdürülebilirlik yaklaşımında en temel konulardan birinin uzun vadeli düşünebilme ve aksiyonlar ortaya koyabilmek olduğu hiçbir zaman unutulmamalıdır. Şirket hedeflerinizle uyumlu kurumsal sürdürülebilirlik amaç ve hedeflerinizi netleştirin. Sizi bağlayacak, uzun vadeli ESG hedeflerinizi oluşturun.
İş etki analizleriyle firmanızın önceliklerini belirleyin.
Risk yönetimini ve iş sürekliliğini sürece dahil edin. Dayanıklı bir organizasyon yapısı olmaksızın, bu denli uzun bir maratonu koşmak mümkün olmayacaktır.
Liderleriniz ve takımınızla sürdürülebilir eylemlerinizi planlayın.
Parçalar yerine bütüne odaklanın. Değerlerinizi, hedeflerinizi ve eylemlerinizi, sistematik bir kurumsal sürdürülebilirlik çerçevesi altında bütünleştirin.
Yol haritalarınızı düzenli olarak gözden geçirin ve çevik bir yaklaşımla değişikliklere karşı her zaman hazır olun.
Kurumsal sürdürülebilirlik performansının izlenmesi ve ölçülmesinde, veri doğruluğu ve güvenliği büyük önem taşır. Verilerinizi koruyun ve kurumunuzu yeşil aklama (greenwashing) riskinden sakının.
İşbirliklerini geliştirin. Sektörel birliklere üye olun, sanayi odalarının etkinliklerini takip edin. Gerektiğinde, rakipleriniz dahil tüm paydaşlarınızla işbirliğine açık olun.

Sonuç

Doğru kilometre taşlarıyla döşenmiş uzun vadeli bir kurumsal sürdürülebilirlik yol haritası, firmanızın geleceğini belirlemede ve ESG performansını yönetmede büyük önem taşır.

Sürdürülebilirlik ve kurumsal sürdürülebilirlik konularında alışılagelmiş iş modelleri ve bakış açılarıyla değerlendirme yapmaktan kaçının. Bu kavramları tam olarak anlayarak ve iç ihtiyaçları detaylı şekilde analiz ederek karar vermek, süreçlerin sağlıklı ilerlemesini sağlar.

Yarı yolda kalmamak için, yeni fikirlere ve iş modellerine açık olun. Önyargılarınızı bir kenara bırakın ve yeni bir anlayışla firmanızı geleceğe taşıyacak sürdürülebilir eylemleri belirleyip harekete geçin. Bu sayede, kurumsal sürdürülebilirlik süreçlerinde başarı elde edebilir ve firmanızın uzun vadeli başarısını sağlayabilirsiniz.